بازگشت «قهرمانانه» دو زندانی طالبان از گوانتانامو به کابل

شماری از مقام‌های ارشد طالبان در گوانتانامو زندانی بودند

حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر، دو زندانی پیشین گوانتانامو در فرودگاه کابل-AFP

ابتدا حاجی عبدالکریم و سپس ملا عبدالظاهر صابر پشت سر او در حالی که دست‌هایشان را به نشانه احترام و قدردانی بالا برده بودند، از پله‌های هواپیما پایین آمدند و به جمع بستگانشان و نیز نیروهای طالبان پیوستند که در فرودگاه کابل جمع شده و با هیجان، فریاد الله اکبر سر داده بودند. هم‌زمان، دریچه لنز ده‌ها دوربین و گوشی‌ همراه این لحظه‌ها را ثبت کرد و بنگاه‌های تبلیغاتی طالبان اخبار و عکس‌ها و ویدیوهای روز دوشنبه در فرودگاه کابل را در سریع‌ترین زمان ممکن مخابره و منتشر کردند.  

اعضای خانواده حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر صابر و نیروهای طالبان حلقه گل به گردن این دو زندانی پیشین گوانتانامو انداختند و ورود آنان را به کابل پس از دو دهه جشن گرفتند. ملا عبدالظاهر که از رسیدن به کابل بسیار هیجان‌زده بود، در فرودگاه سجده شکر بجا آورد و روی کار آمدن طالبان را «پیروزی بزرگ» نامید.  

در ویدیوهای که دوشنبه ۲۳ بهمن (۱۲ فوریه) از مراسم استقبال از این دو زندانی پیشین گوانتانامو منتشر شد، تکاوران ارتش طالبان و نیروهای ویژه پلیس و سازمان استخبارات (اطلاعات) طالبان هم دیده می‌شوند که به استقبال این دو زندانی رفته‌اند و برخی از این نیروها دست‌ این دو را می‌بوسند. 

طالبان ادعا می‌کنند عبدالکریم و عبدالظاهر آخرین شهروندان افغانستان زندانی در گوانتانامو بوده‌اند. آن‌ها عکس‌های حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر صابر را در فرودگاه‌ و چند مکان دیگر در کابل نصب کرده‌اند تا مردم با آن‌ها آشنا شوند. 

این گروه همچنین ده‌ها خودرو نظامی ضدگلوله را به‌ منظور اسکورت حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر به فرودگاه کابل فرستاده بودند تا این دو عضو ارشد طالبان را تا خانه‌ همراهی کنند. طالبان که از حمله احتمالی به کاروان خودروهای این دو زندانی پیشین نگران بودند، تدابیر امنیتی را افزایش دادند و از تکاوران، نیروهای ویژه پلیس و استخبارات این گروه برای تامین امنیت کمک گرفتند.

شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) تهدید جدی برای حکومت طالبان است و بیشتر به رویدادها و مکان‌های مهم حمله می‌کند تا تهدید این گروه در جغرافیای افغانستان را برجسته کند و آن را جدی نشان دهد.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

بر اساس اطلاعاتی که طالبان منتشر کرده‌اند، حاجی عبدالکریم اصالتا اهل روستای ووزیان شهرستان تنی استان خوست است. دولت پاکستان او را در اوت ۲۰۰۲ بازداشت کرد و به نیروهای آمریکایی تحویل داد. آمریکایی‌ها هم اوایل سال ۲۰۰۳ عبدالکریم را به زندان گوانتانامو منتقل کردند. او پس از ۱۴ سال از این زندان آزاد و به کشور عمان منتقل شد. به گفته وزارت داخله (کشور) طالبان، عبدالکریم مدت هفت سال در عمان بود اما اجازه خروج از این کشور را نداشت.  

ملا عبدالظاهر صابر، دیگر زندانی پیشین گوانتانامو، اهل روستای حصارک در مرکز استان لوگر است. نیروهای آمریکایی در افغانستان او را ماه مه ۲۰۰۲ بازداشت و به زندان بگرام منتقل کردند، اما در اکتبر همان سال به زندان گوانتانامو فرستاده شد. در بیانیه وزارت داخله طالبان آمده است: «ملا عبدالظاهر صابر ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷ از زندان گوانتانامو آزاد و به عمان منتقل شد و مدت هفت سال را در این کشور سپری کرد.»

حاجی عبدالکریم در نخستین مصاحبه پس از ورود به کابل گفت که از روی کار آمدن «نظام اسلامی» در افغانستان خوشحال است و هیچ‌گاه گمان نمی‌کرد دوباره به افغانستان بازگردد. او گفت: «من الان خیلی خوشحالم و فکر می‌کنم که هیچ سفری [اشاره به زندانی شدن در گوانتانامو] نکردم. الحمدالله به کشورم رسیدم و اینجا نظامی اسلامی است و در تمام افغانستان امنیت برقرار شده است.» 

این عضو طالبان گفت که به‌ پاس «قربانی شدن» نیروهای طالبان از زندان گوانتانامو رها شده و مدیون کشته‌شدگان این گروه است.  

ملا عبدالظاهر صابر هم از «پیروزی طالبان» در افغانستان ابراز خوشحالی کرد و گفت که به لطف تلاش‌های رهبران طالبان از زندان آزاد شده است. او اضافه کرد: «از خوشحالی زیاد نمی‌توانم با مجاهدین [طالبان] صحبت کنم. نصرت مجاهدین و پیشرفت آن‌ها برای من خیلی خوشحال‌کننده است. هرگز به ذهنم هم نمی‌رسید که روزی دوباره در افغانستان باشم.» 

طالبان در استفاده از ظرفیت‌ رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال‌اند و به تعبیری لشکری مجازی در شبکه اکس (توییتر سابق) دارند که قادر به جریان‌سازی به نفع‌ آنان و همچنین تبلیغات است. طالبان ادعا می‌کنند که در پی مذاکره با ایالات متحده آمریکا موفق شده‌اند همه زندانیان این گروه را از زندان‌ گوانتانامو آزاد کنند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که برخی فرماندهان و نیروهای تندرو طالبان به روابط مقام‌های ارشدشان با آمریکا و غرب بدبین‌اند و بیم آن می‌رود که به گروه‌های تروریستی «خلافت‌‌طلب» ملحق شوند.  

روایتی که طالبان در انعکاس اخبار بازگشت آخرین زندانیان افغانستان از گوانتانامو به کابل تکرار و آن را برجسته می‌کنند، این است که این رژیم در هر شرایط حتی در زندان‌ قدرت‌های بزرگ همچون آمریکا هم از نیروهایش حمایت می‌کند. پیش‌بینی می‌شود طالبان از حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر صابر هم به‌‌عنوان نمادهای تبلیغی برای بسیج و جذب تعداد بیشتری از جوانان به صفوفشان استفاده کنند. 

دولت جورج دبلیو بوش زندان گوانتانامو را در سال ۲۰۰۱ پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر به نیویورک، در پایگاه نظامی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا واقع در خلیج گوانتانامو ایجاد کرد. این زندان تاسیس شد تا تروریست‌ها و متهمان و مظنونان به همکاری با گروه‌های افراطی اسلام‌گرا را آنجا نگه دارند؛ اما بسیاری از این مظنونان حتی محاکمه هم نشدند و از «بدرفتاری» و «شکنجه» زندانیان در گوانتانامو هم گزارش‌هایی منتشر شد. 

شماری از مقام‌های ارشد طالبان هم در گوانتانامو زندانی بودند و در جریان مذاکرات طالبان با ایالات متحده آمریکا در دوحه قطر درباره مبادله یا آزادی زندانیان اهل افغانستان در گوانتانامو هم گفت‌وگو شد. 

بشیر نورزی مشهور به «سلطان مواد مخدر طالبان» سپتامبر ۲۰۲۲ در ازای آزادی مارک فریکس، شهروند آمریکا که اسیر شبکه حقانی بود، از زندان گوانتانامو آزاد شد. نورزی آوریل ۲۰۰۵ در نیویورک بازداشت شد. او به واردات مواد مخدر به آمریکا متهم و در سال ۲۰۰۹ به حبس ابد محکوم شد. سران طالبان از آغاز مذاکرات صلح دوحه بارها از مقام‌هایی آمریکایی خواسته بودند بشیر نورزی را آزاد کنند.    

زمانی که نوروزی به کابل بازگشت مقام‌های طالبان از جمله امیرخان متقی، وزیر خارجه و هدایت‌الله بدری، رئیس بانک مرکزی طالبان، هم در فرودگاه به استقبال او رفتند، اما در مراسم ورود حاجی عبدالکریم و ملا عبدالظاهر صابر مقام‌های ارشد طالبان در فرودگاه حضور نداشتند. 

این نگرانی جدی وجود دارد که طالبانی که با فرماندهان القاعده و داعش در گوانتانامو زندانی بودند، تندروتر شده‌ باشند و اینک که از زندان‌ آزاد شده‌اند، تفکرات افراطی‌شان را به جنگجویان رده متوسط و پایین منتقل کنند. زندانیان پیشین گوانتانامو در پی سالیان طولانی ماندن در زندان، از آمریکا و غرب «نفرت» دارند.  

پس از حمله تروریستی شبکه القاعده به برج‌های تجارت جهانی در نیویورک، واشنگتن از رژیم طالبان در افغانستان خواست اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده را به آن‌ها تحویل دهند، اما ملا عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان، این درخواست را رد کرد. آمریکا هم در راس یک ائتلاف جهانی به افغانستان حمله کرد که باعث شد حکومت طالبان ساقط شود. پس از آن عملیات آمریکا و متحدانش برای بازداشت سران القاعده و طالبان در افغانستان آغاز شد که در پی آن، شماری از این افراد دستگیر و به زندان گوانتانامو منتقل شدند. 

بیشتر از جهان